Màu sắc của dầu nhớt có phản ánh chất lượng của loại dầu đó hay không?

Nhiều chủ xe có chung câu hỏi rằng liệu màu sắc của dầu trong chai mới có minh chứng cho chất lượng dầu nhớt hay không. Dù nhiều người sử dụng cho rằng màu nâu cánh gián đại diện cho loại dầu nhớt chất lượng tốt nhưng sự thực lại không như vậy. Sự thực là màu sắc của dầu nhớt khi mới bóc ra khỏi hộp không có nghĩa là dầu nào tốt hay dở. Gốc dầu tinh khiết có màu gần như trong suốt nên màu sắc của dầu nhớt chính là màu của các phụ gia thêm vào. Mỗi hãng dầu nhớt đều có các công thức phụ gia riêng nên cần khẳng định rằng màu sắc của dầu không đại diện cho chất lượng dầu nhớt.

Dầu đã qua sử dụng mà có màu đen thì tức là phải thay ngay?

Một vấn đề khác mà nhiều chủ xe băn khoăn là màu sắc của dầu đã qua sử dụng. Nhiều người cho rằng nếu dầu trích từ động cơ có màu đen thì tức là dầu đã hết công năng và cần thay thế ngay lập tức để bảo vệ động cơ. Tuy nhiên, đó là một quan niệm không có cơ sở khoa học. Hai nguyên nhân chính tạo ra màu đen của dầu động cơ là chu trình nhiệt và muội sinh ra bởi nhiên liệu không cháy hết trong kỳ nổ. Chu trình nhiệt chính là quá trình sử dụng xe hằng ngày khi động cơ liên tục đạt nhiệt độ làm việc, sau đó trở lại nhiệt độ môi trường và tiếp tục trở lại nhiệt độ làm việc. Sự nóng – lạnh luân phiên đó khiến các phụ gia nhạy cảm với nhiệt độ dần trở nên đậm màu hơn.

Bên cạnh đó, nguyên nhân chính khiến dầu bị đen đi là do muội than sinh ra do nhiên liệu không được đốt triệt để, điều rất thường gặp với các động cơ tăng áp có hệ thống phun nhiên liệu trực tiếp. Điều quan trọng nhất cần lưu ý ở đây là những hạt muội than này không hề có hại cho động cơ vì chúng quá nhỏ, kích cỡ trung bình chỉ 1 micron, tức là nhỏ hơn 70 lần so với 1 sợi tóc. Các hạt muội than siêu nhỏ này là quá nhỏ để làm hại động cơ vì động cơ hiện đại bây giờ có dung sai giữa các chi tiết máy lên tới 250 micron. Muội than luôn sinh ra trong mỗi kỳ nổ nên người sử dụng xe hơi không cần phải quá lo lắng khi dầu nhớt chuyển sang màu đen dù mới được thay thế trong thời gian gần đây.

Loại dầu nhớt nào phù hợp với xe của bạn?

Sau đây là một vài trường hợp thực tế về việc sử dụng xe ở Việt Nam, bao gồm cả xe cũ và xe mới. Đầu tiên là trường hợp chủ yếu đi trong phố bằng xe mới. Thực tế thì đây là trường hợp rất phổ biến, nhất là tại các thành phố lớn như HN hay TP.HCM. Hãy cùng phân tích điều kiện làm việc của động cơ nói chung và dầu nhớt nói riêng trong tình huống này. Khi đi phố, nhất là phố đông thì bạn thường xuyên phải thay đổi tốc độ liên tục và không thể tránh khỏi việc đạp dư ga, dẫn tới việc tiêu hao nhiều xăng hơn, đồng nghĩa với việc xăng cháy không hết cũng nhiều hơn. Những giọt xăng thừa đó sẽ dần dần pha loãng dầu nhớt, làm giảm tuổi thọ dầu.

Như vậy, chúng ta nên thay dầu sớm hơn một chút so với khuyến cáo của nhà sản xuất. Về phẩm cấp dầu thì nên chọn loại dầu lỏng đúng với khuyến cáo của hãng xe, ví dụ như 5W-20 hay 5W-30 để duy trì khả năng bôi trơn động cơ ở tốc độ thấp, vòng tua thấp. Hầu hết hãng xe hiện nay đều khuyến cáo sử dụng dầu lỏng cho xe của họ với độ nhớt nằm trong khoảng 20 đến 30, nhất là xe có động cơ tăng áp dung tích nhỏ. Chỉ riêng những loại xe hiệu suất cao mới được khuyên dùng dầu đặc có độ nhớt 40.

Trường hợp tiếp theo là những người đi phố bằng xe cũ (trên 5 vạn km). Mọi chi tiết cơ khí sẽ có sự mài mòn nhất định không thể tránh khỏi. Dù bạn có dùng động cơ bằng titan hay bằng vàng thì nó cũng sẽ bị mài mòn ở một mức độ nào đó. Do đó, công thức chung của trường hợp này là sử dụng loại dầu nhớt có độ đậm đặc tăng 10 điểm so với khuyến cáo dành cho xe mới (ví dụ 5W-20 lên thành 5W-30). Tất nhiên là bạn phải lắng nghe chiếc xe của mình để lựa chọn loại dầu phù hợp nhất.

Về chất lượng dầu thì nếu đủ điều kiện thì vẫn nên chọn loại dầu tổng hợp toàn phần đạt tiêu chuẩn API SN vì bạn bỏ nhiều tiền ra 1 lần nhưng tuổi thọ dầu nhớt tăng 3 4 lần so với dầu rẻ tiền, có thể lên tới 1 vạn km. Điều đó đồng nghĩa với việc bạn ít phải cho xe đi bảo dưỡng, thay dầu hơn, thời gian đó dùng để kiếm tiền hay đi chơi với gia đình thì xứng đáng hơn cứ 2, 3000 km lại đi thay dầu. Đó là chưa kể đến việc dầu nhớt cao cấp bảo vệ động cơ của bạn tốt hơn với gốc dầu cao cấp nhất và phụ gia hiện đại.

Tiếp theo là khách hàng là các doanh nghiệp vận tải, thường xuyên chạy đường quốc lộ tuyến cố định. Đây là nhóm khách hàng vô cùng khắt khe về vấn đề tối ưu chi phí hoạt động. Nguyên nhân là nếu chỉ tiết kiệm được 200.000 đồng mỗi năm khai thác xe thôi nhưng nhân lên với đội xe hàng nghìn chiếc thì số tiền cũng rất lớn. Chính sự chi li đó dễ khiến họ nảy sinh tâm lý sử dụng dầu nhớt giá rẻ để tiết kiệm chi phí thay dầu.

Tuy nhiên, nhóm khách hàng này vẫn nên sử dụng dầu nhớt loại cao cấp nhất mà khả năng tài chính cho phép. Nguyên nhân là xe vận tải cứ dừng nghỉ 1 ngày thôi là đã “đánh rơi” rất nhiều tiền rồi. Ví dụ như một doanh nghiệp xe chạy xuyên việt Hà Nội – TP.Hồ Chí Minh, nếu dùng dầu rẻ tiền thì mỗi lần chạy HN – HCM – HN 1 vòng là đã phải dừng lại ở trạm bảo dưỡng để thay dầu và bảo dưỡng các thành phần khác. Trong khi cũng cung đường đó, nếu đổ dầu cao cấp thì có thể chạy được 3 vòng mới phải thay dầu. Đó là còn chưa kể dầu nhớt cao cấp sẽ khiến những con trâu cày này bền bỉ hơn, cày cuốc hiệu quả hơn, ra nhiều tiền hơn. Thời gian là tiền bạc, người doanh nhân nào cũng quá rõ điều này. Cũng nhóm khách hàng này nhưng sử dụng xe cũ thì vẫn nên áp dụng công thức tăng 10 điểm độ đậm đặc giống như xe con.